Lekkers met een weetje

Zin in een grog bij dit winterse weer? Of houden we het braafjes bij een cola? Goed, maar dan wel met een praline er bij. En straks eten we Bintjes.

U leest het: woorden die we vaak in de mond nemen, maar waar komen ze vandaan?

Een Bintje is een aardappel. Zo ver gaat onze kennis wel. De Nederlandse onderwijzer Kornelis De Vries leerde de kinderen niet alleen de beginselen van aardrijkskunde en geschiedenis, hij was ook een verwoed aardappelkweker. Dat kweken deed hij op de vensterbanken van zijn klaslokaal. In 1905 oogstte hij een grote, niet te kruimelige aardappel. Deze nieuwe lekkernij moest een naam krijgen. Voor zijn andere kweeksels had hij al de namen van zijn zes kinderen gebruikt. Meester Kornelis verlegde zijn horizon en keek eens goed rond in de klas. En patat! Daar was het. Hij noemde het nieuwe aardappelras naar Bintje Jansma, zijn meest vlijtige leerling. Mevrouw Jansma zal in haar leven vast wel wat Bintjes gegeten hebben. Zij stierf in 1976, 88 jaar oud!

Heel vaak vind je een heleboel verklaringen voor eenzelfde woord. Een mens zou er groggy van worden! Zo ook met het woord Grog. Deze drank die gemaakt wordt van sterke drank met water, zou vernoemd zijn naar een Britse admiraal, ene Edward Vernon. Hij werd door zijn bemanning ‘old grog’ genoemd. ‘Old grog’ vond dat zijn matrozen veel te vaak dronken waren. Ze vielen uit de mast of erger nog overboord, ze wauwelden maar wat aan. Dat moest gedaan zijn. In 1740 besloot Vernon de sterke drank aan te vullen met water. De matrozen werden er wel wat grumpy van, want ze vonden dit mengsel een zeeman onwaardig. Maar de dronkenschap en de ongevallen verminderden zienderogen, zodat de grog al gauw voor de hele Britse vloot verplicht werd.

Coco-Cola komt uit de apothekerskast. De Amerikaanse apotheker John Pemberton ontwikkelde in 1886 een drankje dat perfect zou helpen tegen hoofdpijn, vermoeidheid en een gevoel van onpasselijkheid. Het idee om het stroperig drankje Coca-Cola te noemen kwam van Pembertons zakenpartner. De man had een mooi handschrift en vond de twee C’s wel beeldig staan. En waar haalde hij zijn inspiratie? Coca stamt van cocaïne en cola van de kolanoten die Pemberton in het drankje verwerkte. Geen nood, er zit al lang geen cocaïne meer in deze wereldberoemde drank. En een medicijn is het ook niet! Proost!

Het origineel ontwerp van het colaflesje, 1915.

In de 17^de eeuw was de Franse maarschalk Cesar de Choiseul, Comte de Plessis-Praslin (1598-1675) berucht en beroemd voor zijn exuberante feesten. Dat feesten en vieren had hij waarschijnlijk van zijn ‘baas’ geleerd, want de Plessis-Praslin was een minister van Louis XIV. Op een dag verraste de maarschalk zijn genodigden met bonbons van amandel en karamel. Het lekkers werd enthousiast onthaald door de aanwezige lekkerbekken. Toen iemand naar de naam van de zoetigheid vroeg, antwoordde een gast: ‘Praslin natuurlijk’. En wij maakten er praline van.

Helga Van Beeck, bestuurslid PEC.